Dönemin siyâsi konjoktürü, seferberlik ile yoksulluğun getirdiği ge çim derdi sıkıntısı ve tedrisat imkanlarının kısıtlı olması, Ahmed Kâzım Eymür Efendi’nin tahsil hayatının önünde büyük bir engel teşkil etmiştir. Bu sebeple okuma-yazmayı Gaziemir’de dört yıl süren askerlik döneminde öğrenebilmiştir. Fakat ilme olan muhabbeti ve merakı büyük bir gayretle onu bu alanda kendisini geliştirmeye; tanıştığı yetkin hocaların ders hal kalarında bulunmaya sevk etmiştir. Yetişmesinde en büyük emeği olan ho calarından birisi de Hasan Efendi’dir. Medine’de verdiği vaazlara dair bir ses kaydında kendisinin 35 yaşlarında iken çok kıymetli bir âlimden ders aldığını belirtmesinden hareketle o yaşlarda ilimle meşgul olduğu anlaşıl maktadır. 24 Osmanlı Türkçesi ile defterine yazdığı yazılar, ilahi notları, yine ken di özel kütüphanesinde bulunan Osmanlıca eserler, Ahmed Kâzım Eymür Efendi’nin ilim ve irfana olan muhabbetinin bir başka vesikasıdır. Latin harflerine yabancılık çektiği el yazısı ile yazdığı notlardan anlaşılmaktadır. Yazı için daktiloyu tercih etmesi de bu yüzden olsa gerektir. 25
Şekil 6. Ahmed Kâzım Eymür Efendi’nin Osmanlıca yazdığı defterinden bir örnek
Yine Ahmed Kâzım Eymür Efendi’nin “Okunacak Kitaplar” başlığı altında listelediği eserlerden yola çıkarak onun hem klasik İslâmî kaynak ları hem de güncel olanları takip ederek asrın çeşitli ilmî, itikâdî ihtiyaç larını karşılamaya yönelik yazılan kitaplardan istifade etmeyi hedeflediği anlaşılmaktadır. Söz konusu listede tefsirden hadîse, fıkıhtan tasavvufa, kelamdan İslam tarihine, edebiyattan bilim ve teknike kadar birçok alan dan eserler yer almaktadır. Bu eserleri listelemiş olması, hem dönemindeki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin yanı sıra aktüel meseleleri de ihtivâ eden çeşitli güncel yayınları takip etmeye özen gösterdiğinin hem de gençliğin de bazı mânialar sebebiyle gerçekleştiremediği ve açlığını hissettiği ilmî çalışmaları telâfî etmeye yönelik çabasının bir örneğidir. Listede dikkat çeken eserlerden bazıları şunlardır: Ali Fikri Yavuz’un “Kur’ân-ı Kerîm Meâ li”, İmam Buhârî’nin “Zübdetü’l-Buhârî”si, İmam Nevevî’nin “Riyâzu’s-sâ lihîn” ve “Ezkâr”ı, Abdülkerim Kuşeyrî’nin “Risâle”si, Mahmud Sâmi Rama zanoğlu’nun “Dua ve Zikirler”i, Ömer Ziyâuddin Dağıstânî’nin “Tasavvuf ve Tarikatlarla İlgili Fetvalar”ı, Mehmet Dikmen’in “Tasavvuf ve Hikmet Işığında İslam İlmihâli”, Ahmed er-Rifâî’nin “el-Burhânü’l-Müeyyed” ve “Hâletü Ehl’il-Hakîka Ma‘allâh”ı, M. Asım Köksal’ın “İslam Tarihi”, Kenan Çığman’ın “İnançlar”ı, Ahmed Eflâkî’nin “Menâkıbu’l-Ârifîn”i, Bediüzza man’ın “Risâle-i Nûr”u, Ömer Nasûhî Bilmen’in “İslam İlmihali” kitabı, “Bi lim ve Teknik: İlahiyat” serisi. 26
------------------------
23 Şâhidesinde “Emmâreye yüz verme, âdeme düşmandır o” diye kendisine nispet edilen kısa bir nutuk vardır (Makalenin ilerleyen sayfalarında “Nefisler, Makamlar ve Rütbeler” başlığı altında nutkun tam hali yazılıdır). Bkz. Öztürk, Gül Kokulu Hayatlar 2, 83
24 Ahmed Kâzım Eymür Efendi’nin Medine vaazından bir kesit (70’li yıllar). Bu sohbet kaydı Hüseyin Enes Yeşil’in arşivinde muhafaza edilmiştir. 25 Ahmed Kâzım Eymür Efendi’ye ait bu deftere Hüseyin Enes Yeşil’in arşivinden ulaşılmıştır.